Tổ chức tập huấn TOT cho Ban chỉ đạo dự án quản lý tổng hợp rác thải nhựa Vịnh Quy Nhơn

Dự án này do Quỹ môi trường toàn cầu (GEF/SGP) tài trợ từ nguồn vốn của Chính phủ Na Uy và kinh phí đối ứng của UBND thành phố Quy Nhơn, Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Quy Nhơn là đơn vị chủ trì thực hiện.
          Tham gia tập huấn có 30 đại biểu là cán bộ đại diện các Sở ban ngành của tỉnh như: Sở Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Du lịch, Tài Nguyên và Môi Trường,...; Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố và cán bộ các phòng ban trực thuộc của thành phố Quy Nhơn; Công ty CP Đô thị Môi trường thành phố; đại diện lãnh đạo và đại diện Hội Phụ nữ 4 xã/phường Ghềnh Ráng, Nhơn Châu, Nhơn Lý và Nhơn Hải (là thành phần Ban Chỉ đạo, Ban Điều hành và Nhóm Chuyên gia dự án ) và các chị, các cô làm vườn và thu gom ve chai trên địa bàn thành phố.
          Tham gia Giảng dạy tại lớp tập huấn là PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, thành viên Ban Chỉ đạo quốc gia GEF/SGP, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam và xuyên suốt trong 3 ngày tập huấn là sự giảng dạy của TS. Chu Mạnh Trinh, chuyên gia bảo tồn của Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam, người được bà con quý trọng gọi là tiến sĩ “cộng đồng”.
          Theo tiến sĩ Chu Mạnh Trinh, TOT trong trường hợp này nghĩa là khóa học đào tạo giảng viên, hoặc cũng có thể hiểu là Training of Trainers. Có nghĩa là những người tham gia khóa đào tạo này sẽ trở thành những giảng viên, những tuyên truyền viên. Và những người này sẽ tiếp tục đào tạo ra những tuyên viên khác và cứ thế nó lan tỏa theo “mô hình lan tỏa đa cấp cộng đồng”. Đối với thầy giáo cộng đồng Chu Mạnh Trinh, thì bất cứ nơi nào kể cả mái nhà dân, tán cây hay bãi biển, quán cafe…đều có thể trở thành lớp học. Và lớp tập huấn này cũng không ngoại lệ, “học về quản lý rác thải phải lên bãi rác mà học”. Buổi sáng ngày đầu tiên của khóa tập huấn các học viên được học tập thực tế tại bãi rác Long Mỹ, nằm ở khu vực phường Ghềnh Ráng.        Học tập thực tế tại bãi rác Long Mỹ thực sự là trải nghiệm cho các học viên. Đối với đa số học viên, đây là lần đầu tiên được thăm quan bãi rác Long Mỹ và bãi rác không thực sự “kinh khủng” như tưởng tượng của mỗi người. Tại Long Mỹ, các học viên được nghe ông Võ Văn Hoan - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Môi trường đô thị thành phố Quy Nhơn giới thiệu về bãi rác Long Mỹ và qui trình tập kết và xử lý rác tại đây. Theo ông Hoan, xe thu gom vận chuyển rác từ thành phố Quy Nhơn vào bãi rác Long Mỹ có khối lượng từ 250-270 tấn/ngày với 90 % là rác thải nhựa khó phân hủy.
            Khoa học đã khẳng định thời gian phân hủy rác thải nhựa là từ 300-1000 năm. Như vậy với tình hình quản lý rác như hiện nay thì trong vòng 400 năm nữa chúng ta phải cần 1 diện tích là 100 km2 để chôn lấp và xử lý rác, chiếm 1/3 diện thích thành phố Quy Nhơn (diện tích thành phố Quy Nhơn là 284 km2). Lúc đó con người phải nhường chỗ cho rác thải. Đó là tất cả những gì mà các học viên có thể dự báo được ảnh hưởng của rác thải đối với môi trường và tài nguyên của thành phố Quy Nhơn nói riêng và ảnh hưởng đối với quốc gia và quốc tế nói chung  từ việc trải nghiệm thực tế.

Ngày học tập thứ 2, các học viên lại tiếp tục tìm hiểu tình hình thu gom, phân loại rác thải tại hộ gia đình ở xóm dưới- xóm làng chài, khu vực I, phường Ghềnh Ráng. Quan sát tình hình rác thải tại khu dân cư: Thùng rác, túi rác để trước nhà; rác trên đường đi, hẻm,...kết hợp vận động tuyên truyền tại hộ gia đình; Khảo sát khu vực biển Bãi Trước, phường Ghềnh Ráng và phân tích nguồn rác đang có tại bãi biển; Tham quan khảo sát hoạt động xóm về hoạt động trồng cây và chăn nuôi. Thực hành làm phân compost đối với rác hữu cơ nhặt được từ làng chài và cuối cùng là tham cơ sở thu mua ve chai của chị Tuyết ở khu vực 3, phường Ghềnh Ráng.
           Từ hoạt động thực tiễn này các học viên có thể thấy được mối quan hệ tác động tương hỗ giữa quản lý rác thải đối với du lịch cộng đồng, nông nghiệp phân hữu cơ và bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ. Nếu quản lý tổng hợp rác thải tốt sẽ thúc đẩy nông nghiệp phân hữu cơ phát triển, bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ và thúc đẩy du lịch sinh thái cộng đồng phát triển. Như vậy cần tiếp cận hệ sinh thái trong quản lý tổng hợp rác thải để phát triển sinh kế một cách bền vững.