Phát huy “sức mạnh mềm” của văn hóa biển trong bảo vệ chủ quyền biển đảo
“Sức mạnh mềm” là khả năng tạo ảnh hưởng không thông qua ép buộc hay vũ lực, mà bằng sức hấp dẫn văn hóa, giá trị và chính sách. Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chiến lược bảo vệ chủ quyền biển đảo bằng các giải pháp tổng hợp, sức mạnh mềm từ văn hóa biển đảo ngày càng có ý nghĩa đặc biệt.
Tại Bình Định – một tỉnh ven biển với truyền thống lâu đời – văn hóa biển đảo không chỉ là nét đặc trưng của cộng đồng cư dân ven biển, mà còn là không gian lưu giữ lịch sử, tín ngưỡng, phong tục và tập quán gắn với cuộc sống mưu sinh trên biển. Những giá trị này đã góp phần nuôi dưỡng lòng yêu nước, ý thức chủ quyền và sự gắn bó máu thịt giữa con người với biển đảo.
Hiện nay, Bình Định đang từng bước khai thác các giá trị văn hóa miền biển như một nguồn lực mềm, phục vụ cho phát triển bền vững và khẳng định chủ quyền quốc gia trên biển.
Văn hóa biển – nguồn lực đặc thù của Bình Định
Với hơn 134km đường bờ biển, tiếp giáp nhiều vịnh, cửa biển và đảo nhỏ, Bình Định là không gian cư trú lâu đời của cộng đồng ngư dân có đời sống vật chất – tinh thần phong phú, gắn bó mật thiết với biển cả. Văn hóa biển nơi đây thể hiện rõ qua các lễ hội cầu ngư, tục thờ cá Ông, làng nghề đóng ghe, đan lưới, cùng những làn điệu dân ca, hò biển, câu ca dao, truyện cổ tích gắn với biển… Tất cả là những di sản văn hóa độc đáo, không chỉ phản ánh đời sống ngư dân mà còn thể hiện ý thức chủ quyền và tinh thần hướng biển mạnh mẽ của người dân đất Võ.
Nhiều địa danh ven biển như Tam Quan, Đề Gi, Nhơn Hải, Nhơn Lý, Hải Giang, Cát Tiến, Cát Hải… vừa là dấu ấn lịch sử phát triển của tỉnh, vừa là “không gian ký ức” lưu giữ những dấu ấn về gắn bó sâu sắc giữa con người với biển đảo qua nhiều thế hệ.
Gắn kết văn hóa – du lịch – chủ quyền
Những năm gần đây, Bình Định chú trọng phát triển du lịch biển đảo gắn với văn hóa bản địa, tạo nên sức hút riêng biệt. Các tour du lịch đến Kỳ Co, Eo Gió, Hòn Khô không chỉ hấp dẫn bởi cảnh quan thiên nhiên, mà còn bởi những trải nghiệm văn hóa độc đáo như tham gia lễ cầu ngư, học đan lưới, nấu ăn cùng ngư dân, tìm hiểu tín ngưỡng thờ cá Ông...
Song song với đó, tỉnh đẩy mạnh phục dựng lễ hội truyền thống, tổ chức hội thảo khoa học về văn hóa biển đảo, quảng bá ẩm thực biển trong các sự kiện như Lễ hội Du lịch biển Quy Nhơn, Tuần lễ Văn hóa – Du lịch Bình Định. Những hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn nâng cao nhận thức cộng đồng, lan tỏa tình yêu biển đảo và khơi dậy tinh thần gìn giữ chủ quyền từ mỗi người dân.
Văn hóa môi trường biển – nét mới trong ứng xử với đại dương
Không chỉ dừng lại ở lễ hội hay di sản, sức mạnh mềm của văn hóa biển còn được thể hiện qua ý thức bảo vệ môi trường biển – một nội dung mới gắn với chủ quyền sinh thái. Tại các địa phương như Nhơn Hải, Nhơn Lý, nhiều mô hình cộng đồng làm du lịch sinh thái đã góp phần hình thành thói quen sống xanh, tổ chức chiến dịch làm sạch biển, bảo vệ rạn san hô, sử dụng vật liệu tái chế... Đây chính là những biểu hiện cụ thể của “văn hóa ứng xử với biển” trong thời đại mới.
Để phát huy sức mạnh mềm từ văn hóa biển trong bảo vệ biển đảo, Bình Định cần tập trung vào một số định hướng: Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của cư dân ven biển, ưu tiên phục dựng lễ hội, nghề thủ công, tri thức dân gian gắn với biển; Gắn kết phát triển du lịch biển với giáo dục chủ quyền biển đảo, thông qua các sản phẩm du lịch văn hóa mang tính chiều sâu; Đẩy mạnh giáo dục cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, qua hoạt động trải nghiệm, học tập tại chỗ và lồng ghép nội dung biển đảo vào chương trình giáo dục địa phương; Phát triển mô hình cộng đồng bảo vệ môi trường biển như một phần của văn hóa và trách nhiệm công dân đối với chủ quyền quốc gia.
Văn hóa biển không chỉ là hồn cốt của cư dân ven biển Bình Định, mà còn là nguồn lực mềm quý giá trong chiến lược phát triển bền vững và bảo vệ chủ quyền biển đảo. Khai thác đúng hướng và có chiều sâu, sức mạnh này sẽ trở thành nền tảng vững chắc để khơi dậy lòng yêu nước, ý thức chủ quyền và hành động thiết thực vì Trường Sa – Hoàng Sa thân yêu.
Hiện nay, Bình Định đang từng bước khai thác các giá trị văn hóa miền biển như một nguồn lực mềm, phục vụ cho phát triển bền vững và khẳng định chủ quyền quốc gia trên biển.
Văn hóa biển – nguồn lực đặc thù của Bình Định
Với hơn 134km đường bờ biển, tiếp giáp nhiều vịnh, cửa biển và đảo nhỏ, Bình Định là không gian cư trú lâu đời của cộng đồng ngư dân có đời sống vật chất – tinh thần phong phú, gắn bó mật thiết với biển cả. Văn hóa biển nơi đây thể hiện rõ qua các lễ hội cầu ngư, tục thờ cá Ông, làng nghề đóng ghe, đan lưới, cùng những làn điệu dân ca, hò biển, câu ca dao, truyện cổ tích gắn với biển… Tất cả là những di sản văn hóa độc đáo, không chỉ phản ánh đời sống ngư dân mà còn thể hiện ý thức chủ quyền và tinh thần hướng biển mạnh mẽ của người dân đất Võ.
Nhiều địa danh ven biển như Tam Quan, Đề Gi, Nhơn Hải, Nhơn Lý, Hải Giang, Cát Tiến, Cát Hải… vừa là dấu ấn lịch sử phát triển của tỉnh, vừa là “không gian ký ức” lưu giữ những dấu ấn về gắn bó sâu sắc giữa con người với biển đảo qua nhiều thế hệ.
Gắn kết văn hóa – du lịch – chủ quyền
Những năm gần đây, Bình Định chú trọng phát triển du lịch biển đảo gắn với văn hóa bản địa, tạo nên sức hút riêng biệt. Các tour du lịch đến Kỳ Co, Eo Gió, Hòn Khô không chỉ hấp dẫn bởi cảnh quan thiên nhiên, mà còn bởi những trải nghiệm văn hóa độc đáo như tham gia lễ cầu ngư, học đan lưới, nấu ăn cùng ngư dân, tìm hiểu tín ngưỡng thờ cá Ông...
Song song với đó, tỉnh đẩy mạnh phục dựng lễ hội truyền thống, tổ chức hội thảo khoa học về văn hóa biển đảo, quảng bá ẩm thực biển trong các sự kiện như Lễ hội Du lịch biển Quy Nhơn, Tuần lễ Văn hóa – Du lịch Bình Định. Những hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn nâng cao nhận thức cộng đồng, lan tỏa tình yêu biển đảo và khơi dậy tinh thần gìn giữ chủ quyền từ mỗi người dân.
Văn hóa môi trường biển – nét mới trong ứng xử với đại dương
Không chỉ dừng lại ở lễ hội hay di sản, sức mạnh mềm của văn hóa biển còn được thể hiện qua ý thức bảo vệ môi trường biển – một nội dung mới gắn với chủ quyền sinh thái. Tại các địa phương như Nhơn Hải, Nhơn Lý, nhiều mô hình cộng đồng làm du lịch sinh thái đã góp phần hình thành thói quen sống xanh, tổ chức chiến dịch làm sạch biển, bảo vệ rạn san hô, sử dụng vật liệu tái chế... Đây chính là những biểu hiện cụ thể của “văn hóa ứng xử với biển” trong thời đại mới.
Để phát huy sức mạnh mềm từ văn hóa biển trong bảo vệ biển đảo, Bình Định cần tập trung vào một số định hướng: Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của cư dân ven biển, ưu tiên phục dựng lễ hội, nghề thủ công, tri thức dân gian gắn với biển; Gắn kết phát triển du lịch biển với giáo dục chủ quyền biển đảo, thông qua các sản phẩm du lịch văn hóa mang tính chiều sâu; Đẩy mạnh giáo dục cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, qua hoạt động trải nghiệm, học tập tại chỗ và lồng ghép nội dung biển đảo vào chương trình giáo dục địa phương; Phát triển mô hình cộng đồng bảo vệ môi trường biển như một phần của văn hóa và trách nhiệm công dân đối với chủ quyền quốc gia.
Văn hóa biển không chỉ là hồn cốt của cư dân ven biển Bình Định, mà còn là nguồn lực mềm quý giá trong chiến lược phát triển bền vững và bảo vệ chủ quyền biển đảo. Khai thác đúng hướng và có chiều sâu, sức mạnh này sẽ trở thành nền tảng vững chắc để khơi dậy lòng yêu nước, ý thức chủ quyền và hành động thiết thực vì Trường Sa – Hoàng Sa thân yêu.
Tác giả bài viết: TS. Võ Minh Hải
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
